H οικονομική κρίση είναι αυτή που βάζει «φρένο» στις δαπάνες για την προστασία του περιβάλλοντος, όπως πολύ απτά απέδειξε η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών στο Οσλο για τη διάσωση των δασών, όπου οι οικονομικές προσφορές δεν ξεπέρασαν τα 4 δισ. δολάρια - δηλαδή μόλις 500 εκατ. περισσότερα από ό,τι ήταν στην Κοπεγχάγη.
Αντί να πρωτοστατεί στις πρωτοβουλίες για μείωση των ρύπων, η ΕΕ αναγκάζεται να παρακολουθεί Ινδία και Κίνα να επιβάλλουν τους δικούς τους όρους για το κλίμα.
Παραδόξως, στην οικονομική κρίση οφείλεται και η περικοπή του προβλεπόμενου κόστους προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ενωση να μειώσει τις εκπομπές ρύπων της κατά 20%. Συγκεκριμένα, οι εκπομπές ρύπων «έπεσαν» κατά 11,9% εντός του 2009, λόγω της οικονομικής δυσπραγίας, με αποτέλεσμα η επίτευξη του στόχου του 20% να στοιχίζει 48 δισ. ευρώ ετησίως αντί για 70 δισ. που είχε εκτιμηθεί στο τέλος του 2008. 
Λίγοι μόλις μήνες έχουν περάσει από τη Σύνοδο της Κοπεγχάγης για το περιβάλλον και οι όποιες δεσμέυσεις για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έγιναν... θρύψαλα.
Το ετήσιος κόστος για αυτή την προσπάθεια, με τα σημαντικά ηθικά κέρδη, δεν θα ξεπερνούσε σύμφωνα με υπολογισμούς το 0,2% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Επιπλέον, ποιούμενη την ανάγκη φιλοτιμία, η ΕΕ βρίσκεται μπροστά στην επιλογή να επενδύσει πολύ περισσότερο στις πράσινες τεχνολογίες, με διπλό κέρδος, δηλαδή την ανάκαμψη της οικονομίας της και ταυτόχρονα τη μείωση των εκπομπών ρύπων.
Ωστόσο η Ευρώπη έχει παραδώσει τα ηνία των πρωτοβουλιών στη σύμπραξη των? πρωτοεμφανιζόμενων «υπερδυνάμεων» Ινδίας και Κίνας.
Ιστορική ευκαιρία
Με την οικονομία και πάλι σε πρώτο πλάνο, Δελχί και Πεκίνο αποφάσισαν ότι το «πνεύμα της Κοπεγχάγης» ήταν κάτι πολύ πιο απτό από τη δέσμευση για τη μείωση των εκπομπών ρύπων και την ενίσχυση των φτωχών χωρών στο πλαίσιο της προστασίας του περιβάλλοντος.
Ηταν μια ιστορική ευκαιρία για τις δύο χώρες να ξεκινήσουν μια συνεργασία στον τομέα της ενεργειακής και περιβαλλοντικής πολιτικής και να δημιουργήσουν ένα κοινό μέτωπο εναντίον της Δύσης.
Το συμπέρασμα που βγήκε από την Κοπεγχάγη για ΗΠΑ και ΕΕ ήταν ότι η Κίνα «μπλόκαρε» την πρόοδο των συνομιλιών και ίσως ότι η Ουάσιγκτον δεν έβαλε αρκετό νερό στο κρασί της.
Στις δύο ασιατικές πρωτεύουσες, όμως, η εξήγηση είναι πολύ διαφορετική. Οπως αποκάλυψε πριν από λίγες μέρες στο πρώτο ταξίδι του στο Πεκίνο ο Ινδός υπουργός Περιβάλλοντος, η Ινδία «ένιωσε» ότι η Δύση έστηνε παγίδα στην Κίνα και έσπευσε να τη συνδράμει. Οι δύο χώρες ερμηνεύουν την επιμονή των Δυτικών για συγκεκριμένους όρους και δεσμεύσεις ως μια προσπάθεια να «στραγγαλίσουν» τις αναδυόμενες οικονομίες θέτοντας ζήτημα κυρώσεων και φορολογίας αν υπερβούν τα όρια εκπομπών ρύπων.
Ινδία και Κίνα, όμως, αποφάσισαν ότι η οικονομική πραγματικότητα σήμερα είναι πολύ διαφορετική και ότι οι «παλαιές» δυνάμεις δεν μπορούν πλέον να επιβάλλουν όρους που θα θέσουν σε ασφυκτικά πλαίσια την καλπάζουσα ανάπτυξη του λεγόμενου «τρίτου πόλου».
Ετσι, παρότι οι δύο χώρες παίζουν σε διαφορετικές οικονομικές κατηγορίες, πραγματοποιούν τακτικά συναντήσεις και θέτουν από κοινού περιβαλλοντικούς στόχους. Για παράδειγμα, η Ινδία υλοποιεί ένα τεράστιο πρόγραμμα ηλιακής ενέργειας, ενώ η Κίνα πρωτοστατεί στην αιολική ενέργεια.
Οι δύο γείτονες αναμένεται να υπογράψουν αρκετές συμφωνίες για την ανταλλαγή τεχνογνωσίας στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να δημιουργήσουν ένα νέο μοντέλο διαχείρισης των εκπομπών ρύπων. Οπως προέκυψε και από τη συνάντηση Αμερικανών και Κινέζων αξιωματούχων για το κλίμα την περασμένη εβδομάδα, το Πεκίνο δεν σκοπεύει να αποδεχτεί χρονικά όρια και δεν προβλέπει σύγκλιση απόψεων μέχρι το 2011.
Οπότε, εάν ΕΕ και ΗΠΑ δεν λάβουν χειροπιαστά μέτρα, οι δύο ανερχόμενες οικονομίες θα είναι αυτές που θα υπαγορεύσουν τους όρους και στην επόμενη σύνοδο για το κλίμα που θα διεξαχθεί τον Δεκέμβριο στο Κανκούν. Και προφανώς αυτή τη φορά δεν θα το κάνουν σιωπηρά, αλλά πολύ πιο επιθετικά και με οργανωμένες κινήσεις.
ΚΟΠΕΓΧΑΓΗ
Οι 4 άξονες της αποτυχίας
- Η συμφωνία απέτυχε θεαματικά επειδή δεν έθεσε κανέναν δεσμευτικό όρο.
- Δεν υπάρχει κανένας αριθμητικός στόχος για τις εκπομπές ρύπων.
- Οι ανεπτυγμένες χώρες όφειλαν να δεσμευτούν για τις μειώσεις εκπομπών αερίων και οι αναπτυσσόμενες να παρουσιάσουν την περιβαλλοντική πολιτική τους μέχρι τις 31/1/10, κάτι που δεν συνέβη. Συμφωνήθηκε η χορήγηση 30 δισ. δολ. σε φτωχότερες χώρες μέχρι το 2012 και 100 δισ. μέχρι το 2020 για την καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών. Εάν οι αναπτυσσόμενες χώρες υιοθετήσουν προγράμματα για τη μείωση των εκπομπών αερίων, με διεθνή χρηματοδότηση, θα υπάρξει διεθνής επίβλεψη της ολοκλήρωσής τους.
- Η εφαρμογή της συνθήκης και οι στόχοι θα επανεξεταστούν το 2015.
Η καταστροφή της φύσης καταστρέφει την οικονομία
Τεράστιο οικονομικό κόστος έχει για την ανθρωπότητα η καταστροφή τωνοικοσυστημάτων και η απώλεια ειδών χλωρίδας και πανίδας. Πρόκειται για την κατακλείδα της μελέτης «Οικονομία των Οικοσυστημάτων και της Βιοποικιλότητας» η οποία πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.
Συγκεκριμένα, η ετήσια απώλεια φυσικού κεφαλαίου αποτιμάται σ’ ένα ποσό μεταξύ 2 με 5 τρισ. δολαρίων, και αυτό μόνον ως το οικονομικό αποτέλεσμα της καταστροφής των δασών. Συγκριτικά, η χρηματοπιστωτική κρίση έχει κοστίσει μέχρι στιγμής 1 και πλέον τρισ. δολάρια.
Κι αν δεν υπάρξει άμεση δράση, το κόστος θα γίνει ακόμα μεγαλύτερο, ιδίως αν συνεχιστούν οι σημερινοί ρυθμοί εξαφάνισης.
Ως πιο σημαντικές αιτίες της μείωσης της βιοποικιλότητας και αλλοίωσης των υπηρεσιών που προσφέρουν τα οικοσυστήματα θεωρούνται η αλλαγή των χρήσεων γης, η υποβάθμιση οικοτόπων, η αλλαγή της φυσικής ροής ποταμών, η υπεράντληση νερού και η υπεραλίευση. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζουν οι κλιματικές αλλαγές, η ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα και της ατμόσφαιρας.
Ηδη από το 2002, είχε αποφασιστεί η υιοθέτηση μέτρων προκειμένου να ανακοπεί ο ρυθμός αυτός εξαφάνισης με χρονικό ορίζοντα το 2010. Ωστόσο, καμία χώρα στον κόσμο, με βάση τις 110 εκθέσεις που συμπεριελήφθησαν στο πρόγραμμα, δεν έχει καλύψει τον στόχο που είχε τεθεί το 2010.
Σύμφωνα με τον Σούκντεφ, αυτό συμβαίνει γιατί τα κέντρα αποφάσεων είτε αγνοούν είτε υποτιμούν τις ποικίλες υπηρεσίες προστασίας που παρέχει δωρεάν η φύση, όπως καθαρισμό του νερού, αντιπλημμυρική προστασία, παραγωγή τροφής και αποθήκευση άνθρακα, επειδή αυτές δεν αποτιμώνται με όρους αγοράς.
Αποτίμηση
Η μελέτη λοιπόν έρχεται να καλύψει αυτό το κενό, επιχειρώντας μία οικονομική αποτίμηση και καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως η αναλογία του κόστους της διατήρησης των οικοσυστημάτων ως προς τα οικονομικά οφέλη είναι μεταξύ του 1 προς 10 ως 1 προς 100. Αυτό σημαίνει πως ένα δολάριο που δίνεται σήμερα για την προστασία της βιοποικιλότητας θα αποφέρει μακροπρόθεσμα 10 έως 100 δολ.
Η διατήρηση και η επέκταση των ζωνών προστασίας, όπως έχει περιγραφεί στους στόχους του 2002, θα στοιχίσει 45 δισ. δολάρια τον χρόνο, όταν τα οφέλη από τη διατήρηση της βιοποικιλότητας αποτιμούνται στα 4 με 5 τρισ.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται στη μελέτη πως υπηρεσίες της φύσης, όπως η διασφάλιση νερού και η ρύθμιση του κλίματος, είναι συχνά πιο φθηνές από άλλες τεχνικές λύσεις.
Τα δάση, για παράδειγμα, αποθηκεύουν τεράστιες ποσότητες άνθρακα (547 γιγατόνους) και μπορούν να δεσμεύσουν ακόμη και 4,8 γιγατόνους ετησίως, επομένως τα μέτρα που θα υιοθετηθούν για την ανάσχεση της αποψίλωσής τους, θα είναι πάντοτε πιο οικονομικά εκείνων για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ - ΣΟΚΓια πρώτη φορά, από την εποχή των δεινοσαύρων, η ανθρώπινη δραστηριότητα οδηγεί ζώα και φυτά σε εξαφάνιση 1.000 φορές γρηγορότερα από την εξέλιξη νέων ειδών.
Τα τελευταία 30 χρόνια, οι δασικές εκτάσεις παγκοσμίως έχουν συρρικνωθεί κατά 40%. Σε 25 κράτη έχουν εξαφανιστεί πλήρως, ενώ σε άλλα 29 έχουν χαθεί κατά 90%.
Από το 1900 και μετά, έχει εξαφανιστεί το 50% των υδροβιότοπων.
Ενα στα πέντε θηλαστικά, ένα στα τρία αμφίβια και ένα στα επτά πουλιά έχουν εξαφανιστεί ή απειλούνται με εξαφάνιση, ενώ το 60% των κοραλλιογενών υφάλων προβλέπεται, μέχρι το 2030, να χαθεί για πάντα.
Η προστασία της βιοποικιλότητας σε αριθμούς
Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι το 2050
μπορεί να χαθεί το 11% της χερσαίας βιοποικιλότητας του πλανήτη. Λαμβάνοντας υπόψη μόνο τα κύρια οφέλη που αποφέρουν τα δάση στον άνθρωπο, η μείωση αυτή μπορεί να σημαίνει οικονομικό κόστος ίσο με 5% του ετήσιου παγκόσμιου ΑΕΠ έως το 2050.
Προστατευόμενες 100.000 περιοχές βρίσκονται υπό καθεστώς προστασίας. Εχει υπολογιστεί ότι παγκοσμίως οι περιοχές αυτές προσφέρουν αγαθά και υπηρεσίες αξίας 4,4-5,2 τρισ. δολ. το χρόνο.
Καταστροφές 2,2 τρισ. $ ήταν το κόστος της καταστροφής που προκάλεσαν στο περιβάλλον το 2008, οι 3000 μεγαλύτερες εταιρείες παγκοσμίως.
Καραϊβική 80% μειώθηκαν κατά τα τελευταία 30 χρόνια οι κοραλλιογενείς ύφαλοι. Ο άμεσος αντίκτυπος ήταν η μείωση του εισοδήματος κατά 20% από τον τουρισμό.
ΕΘΝΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου