Η "καινούργια" Ακρόπολη

από το ΒΗΜΑ
Τα Προπύλαια είναι έτοιμα. Η βόρεια κιονοστοιχία του Παρθενώνα επίσης, αφού χρειάστηκε να ξεπεραστούν τεράστια προβλήματα. Απομένει ο ναός της Αθηνάς Νίκης, αλλά ως τον Αύγουστο θα πρέπει να έχει αναστηλωθεί. (Η εντολή από πλευράς υπουργείου Πολιτισμού είναι ρητή και σε αυτό το έργο επικεντρώνονται τώρα όλες οι προσπάθειες.) Εννέα χρόνια μετά την έναρξη του μεγάλου αναστηλωτικού προγράμματος των μνημείων της Ακρόπολης ο απολογισμός είναι θετικός. Καθυστερήσεις βεβαίως υπήρξαν: οι γερανοί και τα ικριώματα δημιούργησαν επί μακρόν μια εικόνα δυσάρεστη, με αναπόφευκτες τις διαμαρτυρίες. Από την άλλη, όμως, το έργο ήταν τιτάνιο.


Στα 1.094 έφθασαν τα αρχιτεκτονικά μέλη των μνημείων που αναστηλώθηκαν, με συνολικό βάρος 2.675 τόνους. Οι αναλυτικοί αριθμοί εξάλλου είναι ακόμη πιο εντυπωσιακοί, καθώς οι επί μέρους εργασίες απαίτησαν αποσυναρμολογήσεις των μνημείων, συγκολλήσεις των μαρμάρων, συμπληρώσεις με νέο υλικό, ιδιαιτέρως εκτεταμένη συντήρηση της επιφάνειάς τους, εργασίες στα περιμετρικά τείχη της Ακρόπολης, καταγραφή των διάσπαρτων επάνω στον βράχο... Επειτα από δυόμισι χιλιετίες ζωής, με ό,τι αυτές περιελάμβαναν- επιδρομές, πυρπολήσεις, ανατινάξεις, κατεδαφίσεις και ανακατασκευέςκαι με τα παρεπόμενα του σύγχρονου πολιτισμού, την ατμοσφαιρική ρύπανση δηλαδή, να προκαλεί μεγάλες καταστροφές, η Ακρόπολη δήλωνε βαριά ασθενής.
«Μα γιατί δεν τελειώνουν επιτέλους τα έργα στην Ακρόπολη; μας ρωτούσαν όλοι» είπε χθες το βράδυ η διευθύντρια της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης, η πολιτικός μηχανικός κυρία Μαίρη Ιωαννίδου, παρουσιάζοντας το έργο που συντελέστηκε αυτό το διάστημα. «Γνωρίζαμε όμως ότι, παρά τις μελέτες που είχαν γίνει, θα αντιμετωπίζαμε και προβλήματα που δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν. Ετσι κι έγινε. Τα ανακαλύψαμε μετά την αποσυναρμολόγηση των μνημείων και ήταν πολύ περισσότερα από όσα φανταζόμαστε» πρόσθεσε.
Τα αποσαθρωμένα τσιμέντα και τα σκουριασμένα σίδερα από την προηγούμενη αναστήλωση είχαν προκαλέσει τεράστιες βλάβες στους κίονες του Παρθενώνα, οι οποίοι επιπλέον είχαν τοποθετηθεί σε λάθος θέσεις! Ολη η βόρεια πλευρά του επομένως- η καλύτερη του μνημείου, αφού παρέχει την αρτιότερη εικόνα του τόσο για τον επισκέπτη του Ιερού Βράχου όσο και για τον θεατή από τα περισσότερα σημεία της Αθήναςχρειάστηκε να αποσυναρμολογηθεί. Εξι μετόπες, εξάλλου, που είχαν υποστεί μεγάλη καταστροφή από τη ρύπανση, κατέβηκαν από την πλευρά αυτή και μεταφέρθηκαν στο μουσείο, ενώ στη θέση τους μπήκαν αντίγραφα.
Προβλήματα από τιςπαλαιές αναστηλώσεις αντιμετώπιζαν και τα Προπύλαια. Εκεί όμως προστέθηκε ένα ακόμη έργο, η αποκατάσταση ενός μέρους της οροφής, η οποία ήταν μαρμάρινη και σήμερα αποτελεί πλέον το μοναδικό στεγασμένο σημείο των μνημείων της Ακρόπολης. Οσον αφορά τον μικρό ναό της Αθηνάς Νίκης, οι επεμβάσεις που απαιτούνται είναι αντιστρόφως ανάλογες με το μέγεθός του καθώς οι μεγαλύτερες φθορές βρίσκονταν στα θεμέλιά του.
Προηγήθηκε επομένως η πλήρης διάλυσή του, έτσι ώστε να ξεκινήσει η ανακατασκευή. Με την ολοκλήρωση της επέμβασης 315 αρχιτεκτονικά μέλη βάρους 221 τόνων θα επιστρέψουν στο μνημείο.
Αν πάντως η εκτέλεση αυτού του προγράμματος οφείλεται στην ΥΣΜΑ, η ανάπτυξη των αρχών και της μεθοδολογίας των επεμβάσεων και η εν γένει επιστημονική εποπτεία ήταν, όπως επεσήμανε η κυρία Ιωαννίδου, έργο της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης, η οποία από το 1975, υπό τη διεύθυνση του καθηγητή κ. Χαράλαμπου Μπούρα, έχει την ευθύνη των επεμβάσεων στον Ιερό Βράχο.