«Η Αττική έχασε το φυσικό κλιματιστικό της». Με αυτά τα λόγια σχολίαζαν ειδικοί τις συνέπειες της καταστροφικής πυρκαγιάς του 2007 στην Πάρνηθα. Και όσοι ζήσαμε μέσα στην πόλη τον φετινό επίμονο καύσωνα, ίσως να το θυμηθήκαμε. Καιρός να θυμηθούμε τώρα και τον σάλο που είχε ξεσπάσει έναν μήνα μετά τον όλεθρο, όταν ο περιφερειάρχης εξαιρούσε από την αναδάσωση 62,59 στρέμματα καμένου δάσους για να τα εκμεταλλευτεί το Καζίνο...
Σε ρόλο... δασαρχείου το Καζίνο Πάρνηθας αποφάσισε ότι εδώ δεν υπήρχε δάσος και ξεκίνησε κατασκευές μέσα στα καμένα Η εταιρεία του Καζίνου ξεκίνησε έργα μέσα στον Αύγουστο (είχε πάρει άδεια από τον χειμώνα). Εκσκαφείς και φορτηγά ξεχύθηκαν ανάμεσα στα υπολείμματα των καμένων δέντρων, ξυπνώντας «παλιές αμαρτίες». Οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος ξεκίνησαν τώρα έρευνα για να διαπιστώσουν τη νομιμότητα των εργασιών, ύστερα από καταγγελία πολίτη. Συγκεκριμένα, η κ. Στεφανία Λυγερού κατήγγειλε εγγράφως στις 13/8/2010 ότι επισκεπτόμενη την Πάρνηθα είδε τους εκσκαφείς να δουλεύουν, τους φωτογράφισε και σε επικοινωνία με το αρμόδιο Δασαρχείο Πάρνηθας την ενημέρωσαν ότι οι εργασίες γίνονται νόμιμα. Στα χαρτιά που της επέδειξε ο εργολάβος, περιλαμβάνεται μια πολεοδομική άδεια για την κατασκευή μονάδας επεξεργασίας υγρών αποβλήτων, χωρίς να συνοδεύεται από έγκριση του Δασαρχείου.
Η συγκεκριμένη πολεοδομική άδεια είχε εκδοθεί από την Πολεοδομία της Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής μέσα στο 2009 (στο έγγραφο υπάρχει ημερομηνία αποστολής στον εργολάβο τον Ιανουάριο του 2010).
Το όλο ζήτημα είχε έλθει στη δημοσιότητα με οξύτητα μετά την πυρκαγιά του 2007, που εκδηλώθηκε στα τέλη Ιουνίου, ξεκίνησε από τα Δερβενοχώρια στα δυτικά και κατέστρεψε περίπου 40.000 στρέμματα ελατοδάσους, φτάνοντας μέχρι τα όρια της πλευράς του βουνού που είναι ορατή από την Αθήνα. Εναν μήνα μετά, ο τότε περιφερειάρχης Αττικής Χ. Μανιάτης εξέδωσε με τυμπανοκρουσίες την απόφαση αναδάσωσης, από την οποία όμως εξαιρούσε 62,5 στρέμματα, τα οποία διαχειρίζεται το Καζίνο. Οικολογικοί φορείς και οργανώσεις πολιτών ξεσηκώθηκαν και οι τότε αρμόδιοι, προκειμένου να δικαιολογηθούν, επικαλέστηκαν νόμο της προηγούμενης κυβέρνησης.
Πρόκειται για τον νόμο 3139 του 2003, επί ΠΑΣΟΚ και υπουργών Περιβάλλοντος Βάσως Παπανδρέου, Ανάπτυξης Α. Τσοχατζόπουλου και Γεωργίας Γ. Δρυ. Ο νόμος εκείνος αφορούσε, υποτίθεται, την άδεια λειτουργίας του Καζίνου που είχε πλέον ιδιωτικοποιηθεί (51% ΕΤΑ και 49% Regency-Ελλ. Τεχνοδομική), αλλά στο άρθρο 3 περνούσε διατάξεις μέσω των οποίων επέτρεπε την εκτέλεση έργων σε εκτάσεις 166 συνολικά στρεμμάτων, στο όνομα του «εκσυγχρονισμού υφιστάμενων κτιριακών εγκαταστάσεων και υποδομών».
Οταν οι ευαισθητοποιημένοι από την καταστροφή πολίτες ξεσηκώθηκαν εναντίον της Περιφέρειας Αττικής και της κυβερνητικής πολιτικής, έπεσαν πάνω στο επιχείρημα ότι εκείνος ο νόμος τούς δεσμεύει. Κατατέθηκαν προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας, οι οποίες όμως δεν έχουν έως σήμερα τελεσφορήσει.
Με το θέμα ασχολήθηκε και ο Συνήγορος του Πολίτη τον Δεκέμβριο του 2007, ύστερα από προσφυγή πολίτη. Ο ΣτΠ δήλωσε αναρμόδιος για την πλειονότητα των ερωτημάτων που έθετε ο πολίτης, λέγοντας ότι πρόκειται για κανονιστικές πράξεις, ενώ εκείνος ασχολείται με ατομικές διοικητικές πράξεις ή παραλείψεις ή υλικές ενέργειες οργάνων των δημόσιων υπηρεσιών που παραβιάζουν δικαιώματα ή προσβάλλουν νόμιμα συμφέροντα φυσικών ή νομικών προσώπων. Ωστόσο έθετε ένα ερώτημα για την εξαίρεση των στρεμμάτων από την αναδάσωση.
«Η υποχρέωση για κήρυξη αναδάσωσης περιλαμβάνει όλες τις καείσες δασικές εκτάσεις χωρίς εξαίρεση», τόνιζε ο Συνήγορος και ρωτούσε εάν «προ της πυρκαγιάς είχε συντελεσθεί κατ' εξαίρεση μεταβολή του προορισμού των δασών», σύμφωνα με το Σύνταγμα και τη δασική νομοθεσία.
Με απλούστερα λόγια: Ψηφίστηκε νόμος που έδινε το δικαίωμα μετατροπής μιας περιοχής από δάσος σε κάτι άλλο. Πριν αξιοποιηθεί αυτός ο νόμος, ήρθε η φωτιά. Συνεχίζει να ισχύει το δικαίωμα ή υπερισχύει η υποχρέωση της αναδάσωσης; Προφανώς, οι αρμόδιοι να δώσουν την απάντηση βρίσκονταν έως πρότινος κυρίως στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και τώρα κυρίως στο υπουργείο Περιβάλλοντος. Σύμφωνα με πληροφορίες όμως, ο νομικός σύμβουλος του πρώτου ουδέποτε τοποθετήθηκε (πιθανόν ήταν πολύ απασχολημένος με τις εξυπηρετήσεις στο Βατοπέδι...). Οσο για το νυν υπουργείο Περιβάλλοντος; Δεν είναι γνωστό εάν έχει ασχοληθεί. Σημειώνεται μόνον ότι ο σημερινός ειδικός γραμματέας Δασών ήταν το 2007 δασάρχης Πάρνηθας και γνωρίζει την υπόθεση πολύ καλά.
Εντύπωση προκαλεί και η στάση της επιχείρησης «Ελληνικό Καζίνο Πάρνηθας» Α.Ε. Με ανακοίνωσή της τον Αύγουστο του 2007 και μετά τον θόρυβο που είχε τότε ξεσπάσει, δήλωνε ότι «ουδέποτε διεκδίκησε την εξαίρεση από την αναδάσωση», ότι «ζήτησε να περιληφθούν στις πλήρως αναδασωτέες όλες οι καλυμμένες με δάσος εκτάσεις των εγκαταστάσεών μας συνολικού εμβαδού 62,59 στρεμμάτων» και ότι προβαίνει «σε όλες τις δυνατές ενέργειες ώστε κάθε μέτρο δάσος να ξαναγίνει πράσινο». Με άλλη ανακοίνωση, τον Φεβρουάριο του 2008, επανέρχεται, επιβεβαιώνει «τη βούλησή της να αναδασωθεί κάθε μέτρο δάσους», ευχαριστεί τον Φορέα Διαχείρισης του δρυμού για τις προσπάθειες και παρουσιάζει χάρτη από τον οποίο, όπως λέει, φαίνεται ότι «η σχεδιαζόμενη ανάπλαση του ιστορικού Μον Παρνές πραγματοποιείται στο αποτύπωμα του αρχικού συγκροτήματος και σε κάθε περίπτωση εντός της ρυμοτομικής γραμμής του νόμου 3139».
Εάν κάποιοι τότε υπέθεσαν ότι πράγματι το Καζίνο δεν ενδιαφέρεται για τα 62,59 στρέμματα, προφανώς δεν πρόσεξαν ότι η επιχείρηση μιλά για τις περιοχές που ήταν δάσος. Διατηρεί, λοιπόν, το δικαίωμα να αποφανθεί εκείνο πού υπήρχε δάσος και πού δεν υπήρχε και να αποφασίσει πού θα κάνει τα έργα του. Αυτό όμως, έως τώρα, ήταν δουλειά του αρμόδιου Δασαρχείου, όχι ενός ιδιώτη (οι νέοι δασικοί χάρτες θα σχεδιαστούν από ιδιωτικά μελετητικά γραφεία) και κυρίως όχι του άμεσα ενδιαφερομένου να εκμεταλλευτεί μια περιοχή. Η «Ε» αναζήτησε εκπρόσωπο της εταιρείας για σχολιασμό, αλλά ουδείς απάντησε για να μας πει εάν στο σημείο όπου κτίζεται σήμερα ο βιολογικός καθαρισμός (αύριο ίσως κάτι άλλο, παραδίπλα) υπήρχε δάσος ή όχι... Σημειώνεται ότι στην ίδια περιοχή που γίνονται τα έργα, έχει γίνει αναδάσωση, και πάλι χωρίς την ευθύνη του Δασαρχείου. *
300.000 ΜΩΡΑ ΜΕΓΑΛΩΝΟΥΝ ΣΕ ΦΥΤΩΡΙΟ ΤΗΣ ΠΑΡΝΗΘΑΣ
«Μαιευτήριο» ελάτων
Δέκα βαθμοί Κελσίου διαφορά. Ακόμη και σήμερα, που οι γκριζόλευκοι βράχοι πνίγουν το μάτι του επισκέπτη και το χαρακώνουν με τα υπολείμματα των καμένων κορμών επάνω τους σαν βελόνες, ο αέρας είναι διαφορετικός.
Κι ας συνορεύει με νεκροταφείο, το «μαιευτήριο» δουλεύει νυχθημερόν για να μεγαλώσει 300.000 μωρά-ελατάκια Ειδικά στις νύχτες του Αυγούστου, που η αστική Αττική συνεχίζει να κρατά θερμοκρασίες γύρω στους 30 βαθμούς, το θερμόμετρο στην Πάρνηθα δεν ξεπερνά τους 20. Αέρας φρέσκος, δροσιά, σκιά, «αγκαλιά» ιδανική, για να γεννά ελπίδες και να μεγαλώνουν 300.000 μωρά-ελατάκια. Φυτώριο Πάρνηθας... Το φυτώριο δημιουργήθηκε το 2008, πάνω στα κατάλοιπα παλαιάς εγκατάστασης. Τα 45.000 δενδρύλλια κεφαλληνιακής ελάτης της πρώτης επιχείρησης αναδάσωσης είχαν έρθει εδώ από τη Βυτίνα. Αλλά ο δρόμος είναι μακρύς και το «μαιευτήριο» έπρεπε να είναι πιο κοντά.
Ενα χαμόγελο γεννιέται μέσα μας καθώς πλησιάζουμε. Μέσα σε οκτώ στρέμματα, 300.000 νέες ζωές. «Χρειάζονται πάνω από δύο χρόνια για να ξεπεράσουν τα 5 εκατοστά», μας λέει ο δασοπόνος Βασίλης Φίλος, σκυμμένος μαζί με τους εργάτες πάνω από τα σακουλάκια που κρύβουν τους σπόρους της ελπίδας. «Το έλατο είναι φυτό που αργεί να πάρει ύψος. Θα φθάσει όμως και θα ξεπεράσει τα 10 μέτρα όταν ενηλικιωθεί». Μέχρι τότε...
«Προσέξτε τα κεφάλια σας», προειδοποιεί. Πάνω από τα «κρεβατάκια» των νέων ελάτων είναι απλωμένα ειδικά πανιά σε χαμηλό ύψος. «Δεν μπορούν να μεγαλώσουν κάτω από τον ήλιο. Γι' αυτό ένα καμένο δάσος ελάτης είναι αδύνατο να αναγεννηθεί από μόνο του». Λίγο αργότερα, καθώς πηγαίνουμε με το αυτοκίνητο, ο Βασίλης θα σταματήσει σε μια ρεματιά, για να μας δείξει ένα έλατο με μία και μοναδική φουντίτσα. Αυτό γεννήθηκε μόνο του, καθώς από πάνω του είχαν σωθεί μερικά «άτομα ελάτης».
Επιστροφή στο φυτώριο. Θα θέλαμε να κρατούμε στο χέρι λουλούδια, μπαλόνια ή ένα αρκουδάκι, αλλά τα «μωρά» είναι ευτυχώς πάρα πολλά. «Χρειάζεται συνεχής φροντίδα. Η φυτρωτικότητα στα έλατα είναι μόλις 7%. Δηλαδή από τους εκατό σπόρους που φυτεύουμε, μόλις επτά βγάζουν δεντράκι. Πρέπει να βάζουμε νέο σπόρο όταν δούμε ότι το χώμα μένει άκαρπο. Να βοτανίζουμε το καλοκαίρι. Να ποτίζουμε τρεις φορές την εβδομάδα»... Κοιτάζουμε τους εργάτες. Εχουν ακουμπήσει ένα ραδιοφωνάκι πάνω στα σκίαστρα και ακούν μαζί με τα μωρά μουσική. Μας φωνάζουν να δούμε μια σαύρα που τους επισκέπτεται καθημερινά. Εκείνη δεν χρειάζεται να σκύβει...
Ο Βασίλης μάς μιλά για τον τρόπο με τον οποίο εξασφαλίζεται νέος σπόρος. «Οταν το δάσος λειτουργεί κανονικά, το κουκουνάρι πέφτει κάποια στιγμή, σκάει, οι μικροί σπόροι βγαίνουν και όποιος μπορεί γεννά ένα νέο δέντρο. Εμείς, όμως, τους χρειαζόμαστε πριν πέσουν στο έδαφος. Κάθε φθινόπωρο, λοιπόν, ξεκινάμε σαφάρι. Ανεβαίνουμε στα έλατα με τις σκάλες. Σκαρφαλώνουμε έως την κορυφή με τα πόδια, αν και η υπηρεσία έχει αντίρρηση, καθώς ενέχονται κίνδυνοι. Ομως τα κουκουνάρια βρίσκονται συνήθως στα ψηλά σημεία», μας λέει χαμογελαστός.
50.000 σπόροι
Από έναν τόνο κουκουναριών θα βγουν μόλις 50 κιλά σπόρου. Δηλαδή περίπου 50 χιλιάδες σπόροι. «Ο στόχος δεν είναι απλώς να αναστήσουμε 300.000 ελατάκια. Αλλά στο φυτώριο να βρίσκεται συνεχώς σε ανάπτυξη αυτός ο αριθμός. Υστερα από δύο-τρία χρόνια, τα μωρά είναι έτοιμα να βγουν από το σακουλάκι τους, να μεταφυτευθούν σε κάποιο σημείο του καμένου δάσους και να ακολουθήσουν εκεί την εκατόχρονη ζωή τους. Πιθανόν να μην επιβιώσουν όλα. Πρέπει συνεχώς να δίνουμε ζωή για να πετύχουμε κάτι», λέει ο δασοπόνος. Αρκούν τέσσερις εργάτες; τον ρωτούμε. Χαμογελάει ξανά. «Είμαστε και δύο δασοπόνοι. Εμείς σκαρφαλώνουμε στα δέντρα για να βρούμε σπόρους. Φέτος τα δέντρα εμφανίζουν πληροκαρπία. Δεν είναι κάθε χρόνο ίδια»...
Καταλαβαίνουμε ότι οι περικοπές προσωπικού έχουν «χτυπήσει» και εδώ. Θυμόμαστε (με οργή -συγκρατημένα, όμως, μην τρομάξουν τα μωρά) τα επιχειρήματα για την πώληση του καζίνου και τη λειτουργία του εντός εθνικού δρυμού. «Το καζίνο εξασφαλίζει έσοδα 120 εκατ. ευρώ ετησίως από φόρους και μερίσματα», έλεγε κάποτε η ίδια η επιχείρηση. Ή αλλού: «Το καζίνο δίνει 400.000 ευρώ τον χρόνο για να κάνει έργα ο Φορέας Διαχείρισης. Ετσι γίνονται οι δρόμοι». Για τη νέα ζωή ούτε λόγος...
Πότισμα
Η βάρδια των εργατών στο φυτώριο τελειώνει όπου να 'ναι. Θα θέλαμε να καθήσουμε ακόμη λίγο κοντά στα «βρέφη». Αν και είναι δύνατο να τα αγκαλιάσουμε, σκορπούν στον αέρα κάτι από την ενέργεια και την ηρεμία που ξεχειλίζει από τα ανθρώπινα. Τον χειμώνα πώς είναι εδώ πάνω; ρωτούμε. «Γύρω στον Οκτώβριο βγάζουμε τα σκίαστρα. Η βροχή είναι το καλύτερο πότισμα. Και η μεγαλύτερη χαρά για τα δεντράκια είναι όταν χιονίζει. Να τα δείτε πώς γυαλοκοπούν μόλις το χιόνι αρχίζει να λιώνει και πόσο δυναμωμένα μοιάζουν. Τον περασμένο χειμώνα, όμως, δεν χιόνισε πολύ».
Ακολουθούμε τον Βασίλη σε μια βόλτα στις περιοχές που γίνονται αναδασώσεις. Πίσω από τις μπάρες που έκλεισαν (μετά την πυρκαγιά) τις οδικές προσβάσεις, η φύση αντιστέκεται. Αλλού υπόγεια, προκαλώντας καθιζήσεις στους δρόμους. Αλλού υπέργεια. Κάποια πλατάνια ξαναβλασταίνουν μέσα από τους καμένους κορμούς τους. Τα πεύκα αναγεννώνται ευκολότερα, ειδικά στο είδος της χαλεπίου πεύκης. Νεκροί κορμοί τυλίγονται από κισσούς. Ενα ελάφι ξεπροβάλλει ανάμεσα στα σκελετωμένα δέντρα. Μας κοιτάζει χωρίς φόβο. Οι εχθροί του σήμερα είναι λίγοι. Στο μέλλον;...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου