Το Ελντοράντο της βιοπειρατείας

 enet.gr
Από τη βιοποικιλότητα στη βιοπειρατεία, με τις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες να «ξεβοτανίζουν» τον πλούτο φτωχών χωρών, να τον πατεντάρουν και στη συνέχεια να αφαιρούν το δικαίωμα των ιθαγενών να χρησιμοποιούν τα φυτά αυτά προς όφελός τους. Ενα Ελντοράντο βιοπειρατείας με άλλα λόγια. Αν και οι διαπραγματεύσεις στην πόλη Ναγκόγια της Ιαπωνίας κατέληξαν σε συγκεκριμένο δεκαετές πλάνο για την προστασία της βιοποικιλότητας, μένει από τις εθνικές κυβερνήσεις να σταματήσουν το απαράδεκτο καθεστώς βιοπειρατείας, υποστηρίζει η Ελενα Δανάλη από την Greenpeace.
Συμφέροντα
Τα τεράστια συμφέροντα φαίνονται ξεκάθαρα αν ρίξει μια ματιά κανείς σε κάποιες μόνο από τις πολύκροτες υποθέσεις βιοπειρατείας και στους διεκδικητές:
* Τα βότανα Rooibos και Honeybush (καλλυντικά - Νότια Αφρική vs Nestle).
* Το βότανο harpago [καλλυντικά - Νότια Αφρική (Μπουτσουάνα) vs Choongwae Pharma (Νότια Κορέα), Finzeberg Nachfolger GMBH (DE), Willmar Schwabe/Natures Way (DE)].
* Το δέντρο neem (Azadirachta indica) [ξυλεία - φαρμακευτική - φυτοπροστασία, Ινδία vs Herringer Bright Chemicals Pvt. Ltd και Ρ. J. Margo Pvt. (US)].
**Τα θαμνώδη uncaria tomentosa και uncaria guianensis (κυρίως Περού αλλά και Βολιβία).
**Το φυτό cupuazu (ξαδερφάκι κακάου, Περού vs Ιαπωνία).
**Το ρύζι μπασμάτι [αγροτικό προϊόν - Ινδία vs ricetec corp. (US)].
Η προστασία της βιοποικιλότητας είναι ζωτικής σημασίας και για τις αναπτυσσόμενες χώρες, όπως στη Λατινική Αμερική όπου υπολογίζεται ότι το 40% των κατοίκων έχει πρόσβαση μόνο σε βότανα (και καθόλου φάρμακα) για θεραπεία, περίθαλψη, ποσοστό που ανεβαίνει αισθητά στις χώρες του Αμαζονίου: Βολιβία, Βραζιλία, Εκουαδόρ, Κολομβία, Βενεζουέλα, Σουρινάμ, Γουιάνα και Περού.
Βήμα μπροστά
Η συμφωνία στη Ναγκόγια μπορεί να μη λύνει το πρόβλημα αλλά «είναι ένα σημαντικό βήμα μπροστά για την ανθρωπότητα», δήλωσε ο Κρίτων Αρσένης ως μέλος της Επιτροπής Περιβάλλοντος και ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, που επικρίνει τη στάση της Ευρωπαϊκής Ενωσης: «Με προβλημάτισε η στάση της Ε.Ε. που μέχρι την τελευταία στιγμή στις διαπραγματεύσεις της Ναγκόγια απαιτούσε να μειωθεί το εύρος και η σαφήνεια του πρωτοκόλλου, με αποτέλεσμα να καταφέρει η ισχύς του να μην είναι αναδρομική».
Ο ευρωβουλευτής είχε ζητήσει με τροπολογίες να αλλάξει ριζικά η στάση της Ε.Ε.
Το βασικό επιχείρημα άρνησης ήταν ότι η αναδρομική ισχύς θα είχε νομικές επιπλοκές καθώς πολλές χώρες θα ζητούν αναδρομικά δικαιώματα επί της χρήσης του τάδε ή του δείνα φυτού. Ετσι μένουν όμως ατιμώρητες οι πράξεις εταιρειών που καταχράστηκαν επί 20 χρόνια γενετικούς πόρους χωρίς να επιβαρυνθούν οικονομικά, δημιουργώντας ένα «πραγματικό Ελντοράντο βιοπειρατείας».
Μας αφορά
Το πρωτόκολλο (που χωρίς νομοθετική πρωτοβουλία από την Ε.Ε. θα μείνει ανενεργό τουλάχιστον για τις χώρες της Ενωσης) αφορά άμεσα και την Ελλάδα, λέει ο ευρωβουλευτής, καθώς η χώρα μας διατηρεί εξαιρετικά υψηλό πλούτο γενετικών πόρων: «Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 23.130 είδη ζώων της ξηράς και των γλυκών νερών και άλλα 3.500 θαλάσσια είδη και 5.800 είδη ανώτερων φυτών. Επίσης, έχουν καταγραφεί 3.956 ενδημικά (που ζουν εδώ) είδη της ξηράς και των γλυκών νερών».
Πρέπει η χώρα μας να κατοχυρώσει τους γενετικούς της πόρους (άγριους και γεωργικούς) και στο πλαίσιο της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής καθώς επίσης και στο πλαίσιο διεκδικήσεων από το αναδυόμενο σύστημα αμοιβών για οικοσυστημικές υπηρεσίες.
Κατοχύρωση
Μέχρι στιγμής πάντως, όπως μας ενημέρωσαν από το γραφείο του Κρίτωνα Αρσένη, έχουν ήδη κατοχυρωθεί δικαιώματα επί ελληνικών ειδών για φαρμακευτικές χρήσεις και αγροτικές ποικιλίες από ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Δεν γνωρίζουμε όμως πόσα φυτά, μικροοργανισμοί, ερπετά κ.ά. έχουν κατοχυρωθεί ενώ αποτελούν αντικείμενο εμπορικών ερευνών.
Αγρια ζωή
Για την άγρια ζωή «τα πράγματα παραμένουν εν πολλοίς άγνωστα· βλέπε υπόθεση για τις προστατευόμενες πεταλούδες του Χελμού, την οχιά της Μήλου, το taxus baccata (φαρμακευτικά είδη και τα δύο).
Το έτος (2010) για τη βιοποικιλότητα πλησιάζει στο τέλος του, αφήνοντας όμως πίσω του ένα κρίσιμο πρωτόκολλο κατά της βιοπειρατείας, λέει η Ελενα Δανάλη από την Greenpeace, χαρακτηρίζοντάς το ως μια καλή αρχή απέναντι στις πολυεθνικές που κερδίζουν από το πατεντάρισμα.